Κάθε χρόνο τα ίδια. Κάνουμε τον απολογισμό μας, μετράμε τις στιγμές μας και πάλι βγαίνουν λιγότερες. Και ανταλλάσσουμε ευχές με τους άλλους, ανέξοδες ευχές. Συνήθως καλοπροαίρετες και αληθινές, αλλά ανέξοδες.
Το 2012 ήταν για μένα μία περίεργη χρονιά. Δυσκολεύομαι να πω ότι ήταν μία τελείως κακή χρονιά, γιατί συνέβησαν και θετικά πράγματα, ενώ ακόμα και τα αρνητικά είχαν κάτι θετικό να μου αφήσουν πίσω τους. Σίγουρα, πέραν πάσης αμφιβολίας, το 2012 ήταν για μένα μία χρονιά με δυνατές συγκινήσεις.
Κι αν κάποτε για μένα «δυνατές συγκινήσεις» ήταν να καταφέρω να περάσω την τελευταία πίστα στο Super Mario ή να δω την τελευταία ταινία του Μπρους Γουίλις, το 2012 οι δυνατές συγκινήσεις περιελάμβαναν εμφράγματα και καρκίνους, μεταξύ άλλων. Ήταν μάλλον η χρονιά που αναγκάστηκα να μεγαλώσω απότομα.
Δεν είναι ότι δεν ξέρω για τον θάνατο. Ξέρω τα πάντα γι’αυτόν. Έχω συμφιλιωθεί με τη λογική πίσω από τη διαδικασία του. Αλλά όταν αρχίζεις ξαφνικά να βλέπεις ανθρώπους γύρω σου να φεύγουν, ή να κινδυνεύουν να φύγουν, καταλαβαίνεις ότι δεν είσαι πια παιδί. Μεγαλώνεις ξαφνικά, άθελά σου και χωρίς να το καταλάβεις. Για λίγο καιρό γερνάς ίσως, μέχρι να μπορέσεις να επιστρέψεις στην κανονική σου ηλικία και την κανονική σου ζωή, όσο κανονική μπορεί να είναι πια.
Συνειδητοποιείς ότι ο χρόνος δεν προχωράει με αργά βήματα πια, αλλά τρέχει. Και ταυτόχρονα συνειδητοποιείς πως είναι δύσκολο να στέκεσαι όταν τρέχει ο χρόνος.
Μαύρες σκέψεις για αλλαγή χρόνου, θα μου πεις. Πρέπει να σκεφτόμαστε αισιόδοξα. Νέος χρόνος, νέα αρχή, νέες ευκαιρίες, νέος άνθρωπος. Φωτιά στα παλιά, να μην ξαναγυρίσουν. Αλλά όλα αυτά είναι απλώς συμβολισμοί. Τη στιγμή που φεύγει το 2012 και μπαίνει το 2013 δεν περνά ένας χρόνος. Περνάει μία στιγμή. Εμείς βάλαμε ένα αυθαίρετο όριο στο χρόνο και είπαμε «από’δω και πέρα είναι νέος χρόνος, ξεχνάμε τον παλιό». Αλλά αυτό δεν αλλάζει τίποτα στην πράξη. Είναι μόνο μία σκέψη.
Αλλά ξέρεις κάτι; Μας βολεύει αυτό. Είναι σαν μέσα σε αυτή τη στιγμή της αλλαγής του χρόνου να παραγράφονται όλα μας τα αδικήματα, ξεπερνιούνται όλες μας οι τραγωδίες, γιατρεύονται όλες οι πληγές. Έχουμε αυτήν την ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξουν τα πάντα με ένα κλικ. Και οι ψευδαισθήσεις θα ήταν πολύ ωραίο πράγμα, αν δε μας διέψευδαν πάντα στο τέλος.
Σήμερα είναι Δευτέρα, Δεκέμβριος και 2012. Αύριο θα είναι Τρίτη, Ιανουάριος και 2013. Τόσες αλλαγές, κι όμως τόσες λίγες διαφορές. Και αύριο θα είναι χειμώνας, και αύριο θα έχουμε κρίση, και αύριο θα τρώμε σαν να μην υπάρχει αύριο – που μπορεί όντως να μην υπάρχει πια.
Δεν ξέρω αν έχει νόημα να κάνουμε απολογισμό κλείνοντας ένα χρόνο. Δεν αλλάζουν και τόσα πολλά τελικά.
Και αυτές οι ευχές. Οι ανέξοδες ευχές. Εύχεσαι «χρόνια πολλά» σε όλους, και μέσα σε αυτούς τους όλους είναι καρκινοπαθείς που θα φύγουν αύριο, άστεγοι που θα πεθάνουν από το κρύο και άνεργοι που σε λίγο δε θα έχουν ρεύμα. Εσύ νιώθεις πως έκανες το καθήκον σου και ξεμπέρδεψες. Αλλά δεν είναι τόσο απλό.
Χρειαζόμαστε λιγότερες ευχές και περισσότερες υποσχέσεις. Οι ευχές είναι βολικές, γιατί τις αφήνεις στο Θεό ή στην τύχη. Εσύ δεν έχεις καμία δουλειά με αυτές. Δε θα πεις σε κανέναν «σου εύχομαι να σου βρω μία δουλειά». Οι υποσχέσεις, αντίθετα, είναι προσωπικές δεσμεύσεις. Δεν αφήνεις τα πράγματα στην τύχη, λες «αυτό θα το κάνω ΕΓΩ». Και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, το κάνεις τελικά.
Κλείνοντας αυτόν το χρόνο, δεν έχω καμία διάθεση να κάνω καμία ευχή. Δε θέλω να αφήσω τίποτα στην τύχη. Δεν πιστεύω πια σε καμία ανώτερη δύναμη που θα εκπληρώσει την ανέξοδη ευχή μου. Έχω όμως ένα σωρό υποσχέσεις να εκπληρώσω. New year’s resolutions, που λέγαμε και στο χωριό μου. Και θα τις εκπληρώσω. Ό,τι κι αν γίνει γύρω μου. Κι έτσι, ο απολογισμός του 2013 μπορεί να λέει ότι η χρονιά ήταν άθλια, αλλά εγώ έκανα το καθήκον μου. Κάτι που σίγουρα δεν μπορώ να πω για το 2012.
Ο χρόνος τρέχει ήδη μέχρι τον επόμενο απολογισμό. Και μου είναι δύσκολο να στέκομαι. Τρέχω ήδη.
Ο άνθρωπος του μετρό 