Λέω να είμαι λίγο διαφορετικός σήμερα. Έχω τερματίσει το κράξιμο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και να μην το είχα τερματίσει δεν έχω άλλα νομίσματα να ρίξω στο μηχάνημα και να ξαναπαίξω. Εξάλλου, είναι πολύ εύκολο να κατηγορείς για όλα σου τα προβλήματα τους πολιτικούς και την πολιτική εν γένει, αλλά αν θέλουμε κάποτε να προχωρήσουμε μπροστά ως χώρα, θα πρέπει να πάρουμε τον δύσκολο δρόμο και να παραδεχτούμε και τα δικά μας σφάλματα. Και θα πρέπει να τον πάρουμε όλοι μαζί, ακολουθώντας αυτούς τους λίγους τολμηρούς που τον έχουν ήδη χαράξει.

Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη την παρούσα κυβέρνηση, που δεν έχει λαϊκή νομιμοποίηση αφού δεν προήλθε από εκλογές, και ας ασχοληθούμε λίγο με το τι έγινε πριν από αυτήν την κυβέρνηση. Δύο χρόνια νωρίτερα, το εκλογικό σώμα είχε εκλέξει πανηγυρικά σαν κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, το οποίο είχε σιχαθεί μόλις πέντε χρόνια νωρίτερα και μετά από 11 διαδοχικά χρόνια διακυβέρνησης, όμως πλέον σιχαινόταν ακόμα περισσότερο την Νέα Δημοκρατία, που κυβέρνησε για πέντε χρόνια από το 2004, όταν και κέρδισε τις εκλογές κάνοντας τον κόσμο να ξεχάσει «τι σημαίνει δεξιά» και κυρίως να ξεχάσει τι συνέβη από το 1990 ως το 1993. Παρατηρείτε κάτι; Αν είπατε «ναι, ότι οι ψηφοφόροι ψηφίζουν κάθε φορά το κόμμα που σιχαίνονται λιγότερο και όχι αυτό που πραγματικά τους εκφράζει», συγχαρητήρια, είστε οξυδερκείς παρατηρητές.

Πόσο υπεύθυνη στάση έχουμε τηρήσει εμείς, οι ψηφοφόροι όλα αυτά τα χρόνια; Καθόλου, απ’ό,τι φαίνεται. Ανέκαθεν, τα κριτήρια βάση των οποίων ψηφίζαμε οι περισσότεροι ήταν λανθασμένα. Δεν ψηφίζαμε τα κόμματα και τα πρόσωπα που πραγματικά μας εξέφραζαν, αλλά τα κόμματα και τα πρόσωπα που θα μας έκαναν το χατίρι: Το ρουσφέτι μας, τη μετάθεσή μας, τη «διευκόλυνσή» μας. Δεν ψηφίζαμε αυτούς που πιστεύαμε ότι θα έκαναν το καλύτερο για τον τόπο, αλλά αυτούς που θα έδιωχναν από την εξουσία αυτούς που τελικά δεν το έκαναν. Πολλές φορές ψηφίζαμε χωρίς καν να γνωρίζουμε τι συνέβαινε γύρω μας, τι περιελάμβαναν τα προγράμματα των κομμάτων, τι έχει κάνει στη ζωή του αυτός στον οποίο δίναμε τον «σταυρό» μας. Υπήρξαμε ανεύθυνοι, και επομένως υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό για τα όσα έχουν συμβεί στη χώρα τα τελευταία χρόνια.

Φυσικά, η ευθύνη βαρύνει συνήθως περισσότερο τον χρηματίζοντα και λιγότερο τον χρηματιζόμενο, όμως αυτό δε δίνει σε κανέναν το δικαίωμα να βγάζει την ουρά του απ’έξω, κατηγορώντας για τα πάντα ένα πολιτικό σύστημα στου οποίου την εδραίωση βοήθησε σημαντικά και ο ίδιος. Εξάλλου, αν ήμασταν κι εμείς σοβαροί ως ψηφοφόροι, δε θα επιτρέπαμε στους εαυτούς μας να μας κυβερνούν οι ίδιοι άνθρωποι που μισήσαμε λίγα χρόνια νωρίτερα. Θα απαιτούσαμε με τον τρόπο μας τις αλλαγές που δήθεν ευαγγελιζόμασταν πάντα.

Αυτό που φαίνεται ότι λίγοι έχουν καταλάβει μέχρι σήμερα είναι μία πολύ απλή παραδοχή: Το κράτος είμαστε εμείς οι ίδιοι. Το «κράτος» δεν είναι μία αφηρημένη έννοια. Δεν είναι μια αγκαλιά που αναζητάμε στις δύσκολες ώρες («πού είναι το κράτος; Πού είναι η πολιτεία;»), δεν είναι εχθρός μας («σιγά μην τα δώσω στο κράτος»), δεν είναι κάτι απόμακρο και ξένο σε μας («το κράτος κοιμάται», «ανάλγητο κράτος»). Το κράτος είμαστε εμείς οι ίδιοι. Και αν εμείς οι ίδιοι συμπεριφερόμαστε ανεύθυνα, τότε δεν μπορούμε να περιμένουμε από το «κράτος» (εμάς, δηλαδή) να είναι υπεύθυνο απέναντί μας. Για να αλλάξει το κράτος, πρέπει πρώτα να αλλάξουμε εμείς. Ο καθένας ξεχωριστά.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι πρέπει να καταλάβουμε πως όταν φοροδιαφεύγουμε κλέβουμε λεφτά μέσα από την τσέπη μας. Ότι όταν μας δίνεται η ευκαιρία να ψηφίσουμε τους εκπροσώπους μας, πρέπει να το κάνουμε υπεύθυνα και με σοβαρά κριτήρια. Ότι κανένα «κράτος» δε θα φροντίσει για μας αν εμείς πρώτα δε φροντίσουμε γι’αυτό.

Φυσικά και δεν έχω καμία διάθεση να υποστηρίξω τους μιζαδόρους, τους τοκογλύφους, τους απατεώνες και όλα αυτά τα φρούτα που παράγουμε σε αφθονία σ’αυτήν τη χώρα. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αν θέλουμε να λιθοβολήσουμε το πολιτικό μας σύστημα για όλα τα κακά της μοίρας μας, ας το κάνουμε. Είναι εύκολο. Αυτό που είναι πραγματικά δύσκολο είναι να βρεις κάποιον αναμάρτητο να πετάξει τον πρώτο λίθο.