Είναι 3:20 τα ξημερώματα όταν ξεκινάω να γράφω αυτό το κείμενο. Θα έπρεπε να κοιμάμαι από ώρα. Όχι πως έχω κάποιον λόγο να πέσω νωρίς για ύπνο – άνεργος είμαι, και αυτό σημαίνει ότι μπορώ να ξυπνάω και να κοιμάμαι όποτε γουστάρω. Επίσης, σημαίνει ότι δεν μπορώ να ζήσω τον εαυτό μου και πρέπει να εξαρτώμαι από άλλους για την επιβίωσή μου. Αλλά για την ώρα ας το προσπεράσουμε αυτό.
Λίγες ώρες νωρίτερα, μια απίστευτη τραγωδία εκτυλίχθηκε στα Πατήσια. Ναι, στα Πατήσια, στην Αθήνα, στη γειτονιά μας. Όχι στο Ιράκ ή στο Νταρφούρ. Εδώ, στα μέρη μας. Ένα 15χρονο αγόρι από το Αφγανιστάν σκοτώθηκε, ενώ η 10χρονη αδελφή του και η μητέρα του τραυματίστηκαν από έκρηξη βόμβας. Σύμφωνα με το επικρατέστερο (αυτή την ώρα) σενάριο, η οικογένεια αναζητούσε τροφή στους κάδους σκουπιδιών της περιοχής, όπως έκανε συχνά τα βράδια, και ανακάλυψε τυχαία μια βαλίτσα, η οποία περιείχε έναν εκρηκτικό μηχανισμό. Ποιος έβαλέ τη βόμβα, πού την έβαλε, ποια ήταν τα κίνητρά του, πώς έσκασε η βόμβα, είναι ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν ακόμα.
Υπάρχουν, όμως, και κάποια άλλα ερωτήματα που πρέπει να θέσουμε. Ερωτήματα που είναι πιο επίκαιρα από ποτέ, και αναζητούν μάταια απαντήσεις.
Το πρώτο είναι: Πότε γίναμε τόσο απάνθρωποι; Άκουσα έναν κάτοικο της περιοχής, ο οποίος ερωτήθηκε αν ήξερε τη συγκεκριμένη οικογένεια και τις συχνές επισκέψεις της στους κάδους της γειτονιάς. Η απάντησή του ήταν τόσο ειλικρινής, που προκαλεί ρίγος: «Εδώ αποφεύγουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλον, είναι επικίνδυνα τα πράγματα…». Αποφεύγουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλο. Αποφεύγουμε όχι απλά να ανοίξουμε κουβέντα μαζί του, να τον ρωτήσουμε πώς τα περνάει, τι τον απασχολεί, ποια είναι τα προβλήματά του. Ή έστω να του πούμε μια καλημέρα. Αποφεύγουμε ακόμα και να τον κοιτάξουμε. Βυθισμένοι στον ασήμαντο μικρόκοσμό μας, αδιαφορούμε για τον «άλλο». Από φόβο, λέει. Και ποιος τον δημιουργεί τον φόβο, αν όχι εμείς οι ίδιοι; Και ποιος προσπαθεί (και με ποιον τρόπο) να νικήσει τον φόβο του; Και ποιος είναι τελικά αυτός ο «άλλος»; Και πόσοι «άλλοι» υπάρχουν, και πόσοι διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης των «άλλων»;
Φυσικά, αυτά τα πράγματα δεν είναι καινούργια. Κι εγώ μεγάλωσα μαθαίνοντας ότι η ζωή στην πόλη ήταν απρόσωπη, ότι κάποιοι από εμάς δεν ξέρουν καν ποιος είναι ο γείτονάς τους, ότι τελικά σε μια μεγαλούπολη ο καθένας κοιτάζει την πάρτη του και δεν ασχολείται με το περιβάλλον το οποίο διαμορφώνει, αλλά και διαμορφώνεται από αυτό. Όμως τι πρέπει να γίνει για να καταλάβουμε πόσο απάνθρωπο είναι αυτό; Να φοβόμαστε ο ένας τον άλλο, είτε επειδή ο «άλλος» έχει διαφορετικό χρώμα, είτε επειδή μιλάει άλλη γλώσσα, είτε επειδή βγάζει περισσότερα ή λιγότερα λεφτά από μας, είτε για οποιονδήποτε ηλίθιο λόγο επινοήσουμε; Τι είναι αυτό που μας ώθησε τόσο μακριά από την ανθρώπινη φύση μας, που μας μετέτρεψε από κοινωνικά όντα σε μοντέρνους ερημίτες, που το μόνο που θέλουν είναι να απομονωθούν από αυτούς που τους περιτριγυρίζουν;
Πάμε σε μία άλλη κατηγορία ερωτήσεων, που όμως ίσως έχει κάποιες κοινές απαντήσεις με την προηγούμενη: Γιατί τέτοια αδιαφορία από τα ΜΜΕ; Σε μια στιγμή που εκτυλισσόταν ένα πρωτοφανές δράμα, κανένα από τα ελληνικά κανάλια δεν άλλαξε τη ροή του προγράμματος του, δεν έδωσε σε αυτήν την είδηση κάτι παραπάνω από ένα σύντομο έκτακτο δελτίο, πριν επιστρέψουν στα κλασικά σκουπίδια που μας ταΐζουν με το κιλό εδώ και χρόνια. Εξαίρεση ο ΣΚΑΪ, και μπράβο του. Αν δεν υπήρχε ο ΣΚΑΪ, μπορεί ακόμα και τώρα να μην είχα μάθει τιποτα για τον θάνατο του 15χρονου.
Εϊναι, άραγε, το Dancing with the stars πιο σημαντικό από το θάνατο ενός 15χρονου παιδιού; Είναι, μήπως, οι εξελίξεις στην «Παταγονία» πιο ενδιαφέρον θέμα από την έκρηξη μιας βόμβας με νεκρό και τραυματίες στο κέντρο της Αθήνας; Ή να έχει η στρατευμένη «ενημέρωση» της ξεπεσμένης Αθλητικής Κυριακής προτεραιότητα απέναντι στην άμεση ενημέρωση για ένα γεγονός που συνέβαινε εκείνη ακριβώς την ώρα;
Προσωπικά, έμαθα για την έκρηξη μέσω του Twitter. Το πρώτο έκτακτο δελτίο ήρθε 10 λεπτά αργότερα. Και κράτησε ένα λεπτό, ίσα-ίσα για να δείξει το κανάλι ότι την έβγαλε την υποχρέωση, ας επιστρέψουμε τώρα στα πιο σημαντικά. Αυτό είναι «ενημέρωση»; Είναι «κοινωνική στάση»; Είναι «προτεραιότητα»;
Και, για να κάνουμε και τη σύνδεση με τα πρώτα ερωτήματα, μήπως ο φόβος που έχουμε για τον «άλλο» καλλιεργείται αποκλειστικά και μόνο από τα ΜΜΕ; Μήπως τα ΜΜΕ έχουν «ξεχάσει» ότι σκοπός τους είναι η απεικόνιση της πραγματικότητας, και όχι η δημιουργία μιας άλλης, φανταστικής πραγματικότητας στα κεφάλια του κοινού τους; Μήπως δείχνοντας ένα συγκεκριμένο κομμάτι της πραγματικότητας, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα κομμάτια που αποκλείουν απλά δεν υπάρχουν;
Και αν θεωρήσουμε ΜΜΕ με την ευρύτερη έννοια και τα blogs, τότε τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα: Γνωστό και μη εξαιρετέο blog (δε γράφω ποιο, αλλά είτε θα το έχετε ακούσει, είτε θα το μαντέψετε εύκολα) δημοσίευσε, λίγες ώρες μετά το θάνατο του 15χρονου, φωτογραφία του πτώματος (!), δήθεν «για να δουν οι δολοφόνοι τι έκαναν». Φυσικά, οι δολοφόνοι άλλη δουλειά δεν είχανε. παρά να ψάχνουν στα blogs να δουν τι κάνανε. Πρέπει να είναι κανείς πάρα πολύ αφελής για να πιστέψει μια τέτοια δικαιολογία. Μιλάμε για τη δημοσίευση μιας φρικτής φωτογραφίας, μια εντελώς ανήθικη πράξη, η οποία δείχνει το σκοτεινό πρόσωπο της blogόσφαιρας, το κομμάτι εκείνο των bloggers που θέλουν να γίνουν χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη. Τι είναι, λοιπόν, αυτό; Είναι «δημοσιογραφία»; Είναι «ηθική»; Είναι «ρεπορτάζ»;
Θα δείτε και θα ακούσετε πολλά τις επόμενες μέρες. Προσέξτε ποιους πιστεύετε και ποιους όχι. Η πληροφορία στις μέρες μας είναι πιο δυνατή από οτιδήποτε άλλο. Και μια (επίτηδες) λανθασμένη πληροφορία μπορεί να πετύχει πράγματα που δεν τα φανταζόμαστε καν.
Άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια για να φάνε…
Τηλεθεατές που ψάχνουν στα κανάλια σκουπίδια για να καταναλώσουν…
Σκουπίδια που ψάχνουν κορόιδα να τα αγοράσουν…
Ως πότε τα σκουπίδια θα είναι η βασική τροφή μας;
29 Μαρτίου, 2010 at 11:46 πμ
έχεις πολύ δίκιο σε ό,τι γράφεις. Μια λεπτομέρεια: το μόνο κανάλι (εκτός του ΣΚΑΙ) που έκανε έκτακτο άμεσα ήταν ο ΑΝΤ1. Έκοψε το dancing with the stars που έπαιζε στη δική μας ΤV και έβαλε έκτακτο αμέσως. Δεν κράτησε πολύ αλλά η ενημέρωση έγινε. Μάλλον δεν το πέτυχες στο ζάπινγκ.
29 Μαρτίου, 2010 at 3:45 μμ
Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι πληροφορήθηκα μέσω Twitter την είδηση για την έκρηξη, και πέρασαν 10 λεπτά μέχρι το πρώτο έκτακτο δελτίο (που ήταν όντως του Αντ1), το οποίο ήταν μια κανονική «ξεπέτα», σαν να ήταν κάτι ασήμαντο. Τι να το κάνεις το έκτακτο δελτίο άμα είναι μόνο για τη βιτρίνα, και μετά επιστρέφεις στο ηλίθιο σόου σου;
29 Μαρτίου, 2010 at 12:11 μμ
το έμαθα μόλις σήμερα το πρωί. Πολύ λυπηρό. Δε περίμενα και τιποτα καλύτερο από τα κανάλια. Πιο πιθανό το βρίσκω να κάνουν έκτακτο δελτίο για την 100η τσόντα της Τσούλιας
29 Μαρτίου, 2010 at 3:48 μμ
Ναι, η αλήθεια είναι πως μάλλον εγώ είχα υπερβολικές απαιτήσεις από τα κανάλια, να αλλάξουν τη ροή του προγράμματός τους για μια τέτοια ταπεινή είδηση. Στη σχολή μας έμαθαν λάθος πράγματα, δε μας έμαθαν τις σωστές προτεραιότητες που πρέπει να βάζουμε. Πρώτα η Παταγονία, μετά ο θάνατος ενός 15χρονου. 😦
30 Μαρτίου, 2010 at 11:05 πμ
Πήρα το θάρρος να αναδημοσιεύσω μιαν αποστροφή από αυτά που έγραψες στο μπλογκ μου.
Αναρωτιέμαι κι εγώ ως πότε θα καταναλώνουμε σκουπιδια. Μήπως τελικά είμαστε κι εμείς οι ίδιοι σκουπίδια, άρα όμοιος ομοίω αεί πελάζει;
1 Απριλίου, 2010 at 2:10 πμ
Ευχαριστώ για το link! Δεν είμαστε σκουπιδια, απλά έχουν βαλθεί όλοι να μας πείσουν ότι είμαστε. Κάποτε θα το καταλάβουμε, ελπίζω, ότι είμαστε κάτι περισσότερο από σκουπίδια και άρα αξίζουμε κάτι καλύτερο.
31 Μαρτίου, 2010 at 1:02 πμ
[…] […]
31 Μαρτίου, 2010 at 1:18 πμ
Συγκλονιστικο ποστ. Respect.
1 Απριλίου, 2010 at 2:11 πμ
Ευχαριστώ! Καμιά φορά τα αυθόρμητα κείμενα που βγαίνουν την ώρα που ακόμα επεξεργάζεσαι τα γεγονότα είναι και τα καλύτερα!
31 Μαρτίου, 2010 at 1:19 μμ
Εξαιρετική ανάρτηση. Μπράβο!
Τελικά τις μικρές ώρες, η έκφραση γίνεται πιο εύκολη νομίζω.
1 Απριλίου, 2010 at 2:12 πμ
Ευχαριστώ! Η αλήθεια είναι ότι οι μικρές ώρες πάντα με ενέπνεαν περισσότερο. Στο σκοτάδι της νύχτας ξεχωρίζουν καλύτερα οι φωτεινές ιδέες…
31 Μαρτίου, 2010 at 1:44 μμ
Και φυσικά μην ξεχνάμε ότι εκτός από τη λανθασμένη πληροφορία, υπάρχει και η υποβολιμιαία πληροφορία. Π.χ. άλλο σημαίνει το «Νεαρός αφγανός νεκρός από έκρηξη βόβμας» και άλλο το «Νεαρός αφγανός σκοτώθηκε από βόβμα που κρατούσε στα χέρια του».
Όσον αφορά τα σκουπίδια, αυτά θα βρίσκονται στο μενού, όσο βρίσκονται αγοραστές για αυτά. Άρα για πάντα.
1 Απριλίου, 2010 at 2:15 πμ
Εντάξει, από ένα σημείο και μετά δεν μπορούσε κανείς να υποβάλλει καμία πληροφορία – το πράγμα ήταν απολύτως ξεκάθαρο.
Αν δεν απαιτήσουμε εμείς οι ίδιοι να αλλάξει το μενού, και εξακολουθούμε να τρώμε το πιάτο ημέρας του εστιατορίου, γιατί ο εστιάτορας να πετάξει τα σκουπίδια και να τα αντικαταστήσει με κάτι πιο ακριβό; Όλα από εμάς εξαρτώνται…
1 Απριλίου, 2010 at 1:45 πμ
Σωστός σε όλα σου.Δυστυχώς ο κόσμος δε θέλει να αλλάξει. Είναι βολεμένος έτσι.Πιστεύει στο <> όνειρο.
1 Απριλίου, 2010 at 2:15 πμ
Κάποια στιγμή θα ξυπνήσει ο κόσμος, δεν μπορεί να ανέχεται τέτοια πράγματα για πάντα. Ελπίζω μόνο να μην είναι πια αργά όταν συμβεί αυτό…
2 Απριλίου, 2010 at 3:23 μμ
Καλησπέρα συνονόματε!Συμφωνώ στην προσέγγισή σου σε όλα. Να σου πω και κάτι που το θεωρώ το ίδιο λυπηρό ως διαπίστωση;
Ο κυνισμός που έχει ποτίσει ολόκληρη την ζωή μας, έχει μετατρέψει τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν κάποιες ανατρεπτικές θεωρίες για την επικρατούσα “τάξη και ηθική” ως “φιλοσοφίες”. Αν τολμήσεις και εκφράσεις μια γνώμη που δεν χαιδεύει αυτιά και δίνει τροφή για σκέψη αντιμετωπίζεσαι ως “φιλόσοφος”. Είναι τόσο απογοητευτική η καθημερινή πραγματικότητα που δεν επιτρέπει τυχόν επισημάνσεις για το πόσο απογοητευτική είναι κι ότι χρειάζεται να βρούμε τρόπους να την αλλάξουμε. Αλλά όλα ξεκινούν από την αμφισβήτηση και τον προβληματισμό.
Χρόνος για προβληματισμό όμως δεν υπάρχει. Ο κόσμος έχει στηθεί από τις ελίτ που κινούν τα νήματα έτσι ώστε όλα να είναι μορφή ψυχαγωγίας. Πρέπει το μυαλό να είναι διαρκώς σε μια κατάσταση “ψυχαγωγιοποίησης” και να μην απασχολείται με “δυσάρεστες σκέψεις”. Εκτός απ’ αυτό, ο ρατσισμός, ο πατριωτισμός, η θρησκεία, η μόδα και άλλες ιδεολογικά και κοινωνικά κατασκευάσματα χειραγώγησης βοηθούν οποιαδήποτε καθεστηκυία τάξη να ελέγχει τους ανθρώπους ευκολότερα. Η μέθοδος του “διαίρει και βασίλευε”. Και μέσα σ’ όλα αυτά λησμονούμε πως δεν είναι επιτυχία αν θα αποκτήσουμε ένα μεγάλο σπίτι, ένα αμάξι, μια σημαντική επαγγελματική θέση κοκ, αλλά επιτυχία θα είναι αν γνωρίσουμε το ποιοι είμαστε.
Χαιρετώ και θα τα λέμε. 🙂
5 Απριλίου, 2010 at 10:37 μμ
Για λίγο τρόμαξα, νόμιζα ότι ήμουν διχασμένη προσωπικότητα! Ίδιο nickname, ίδιες σκέψεις…Όντως, θα τα λέμε! 😀
29 Δεκεμβρίου, 2010 at 3:42 πμ
[…] σκοτώθηκε ο Αφγανός Χαμί Νατζάφι από βόμβα που βρήκε στα σκουπίδια, αφήνοντας ένα βαρύ συναισθηματικό φορτίο στον […]