(Το τελευταίο διάστημα, η Μούσα μου έχει εξαφανιστεί, και μαζί πήρε την έμπνευσή μου. Δεν ξέρω τι ακριβώς της έκανα, αλλά πού και πού τη φαντάζομαι σαν την Αφροδίτη του Focus, να μου υψώνει το κωλοδάχτυλο σαν να μου λέει «βγάλτα πέρα μόνος σου τώρα, μαλάκα». Τούτων δοθέντων, από ‘δω και πέρα συνεχίζετε την ανάγνωση υπ’ευθύνη σας. You have been warned.)

Γενικά, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν δικαίωμα και ανάγκη να είναι ελεύθεροι, να κάνουν αυτό που θέλουν. Αλλά μόνο οι άνθρωποι είναι τόσο ηλίθια όντα, ώστε να εξαναγκάζουν τους εαυτούς τους σε παραχώρηση των ελευθεριών τους. Νόμοι, πολιτικά συστήματα, εκπαιδευτικά συστήματα, δημόσιες υπηρεσίες, κοινωνικές υποχρεώσεις – όλα αυτά μας δένουν τα χέρια. Κι αν κάποια μας περιορίζουν για το καλό μας, αυτό δεν εμποδίζει τα υπόλοιπα να μας κρατούν κλεισμένους σε κλουβιά, για να μας βλέπουν οι άλλοι και να γελάνε. Στο σύγχρονο τσίρκο που έχει στηθει στον πλανήτη μας, οι περισσότεροι από μας είμαστε το θέαμα. Οι θεατές είναι λίγοι – όμως χάρη στον οβολό αυτών των «θεατών» συντηρείται το τσίρκο. Αλλιώς θα κατέρρεε. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε.

Όπως και σε κάθε τσίρκο, έτσι και στο δικό μας υπάρχουν κλόουν (που κάνουν τους «θεατές» να γελάνε), ταχυδακτυλουργοί και ακροβάτες (που εκπλήσσουν τους «θεατές» κάνοντας πράγματα που τους φαίνονται ανεξήγητα ή επικίνδυνα) και, φυσικά, ζώα. Ζώα που είτε είναι πιο αδύναμα από τον άνθρωπο, είτε είναι από τη φύση τους άγρια, αλλά έχουν εξημερωθεί. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα ζώα είναι εκπαιδευμένα από κάποιους σκιώδεις «εκπαιδευτές», ώστε να διασκεδάζουν τους «θεατές» με τα κόλπα τους.

Κι αν τυχόν σε κάποια από τα «άγρια» ζώα ξυπνήσει το βίαιο ένστικτό τους, το τσίρκο φροντίζει να τα επαναφέρει στην τάξη (ή και να τα σκοτώσει, ανάλογα με τα κέφια), επιστρατεύοντας τους θηριοδαμαστές, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την προστασία των «θεατών» από τα εξαγριωμένα «θηρία».

Το παράξενο σε αυτό το τσίρκο είναι ότι, όσο αυξάνονται τα «ζώα», τόσο μειώνονται οι «θεατές». Έτσι, τα οικονομικά του «τσίρκου» δεν πηγαίνουν καθόλου καλά. Κάποιες φορές, τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ: Οι κλόουν και οι ακροβάτες δεν πληρώνονται και τα ζώα δεν ταΐζονται καλά. Μερικές φορές αντιδρούν, αλλά με την παρέμβαση των «θηριοδαμαστών» (που εκτάκτως καλούνται να επαναφέρουν στην τάξη όχι μόνο τα ζώα, αλλά και τους ανθρώπους) συμβιβάζονται τελικά με τη νέα κατάσταση.

Ο εκάστοτε «διευθυντής» του τσίρκου πρέπει πάντα να έχει την υποστήριξη των «θεατών» – αλλιώς η προσέλευση του κοινού είναι χαμηλή και ο διευθυντής καρατομείται. Πολύ συχνά κακομεταχειρίζεται τα ζώα επί σκηνής, ώστε να κερδίσει την έυνοιά τους. Οι «θεατές» λατρεύουν να βλέπουν τα ζώα του τσίρκου να υποφέρουν – τους θυμίζει πόσο τυχεροί είναι αυτοί που δεν είναι στη θέση τους. Μάλιστα, μερικές φορές οι «θεατές» περνάνε στη σκηνή και βασανίζουν οι ίδιοι τα ζώα. Κάποιοι το απολαμβάνουν περισσότερο από το να το βλέπουν απλώς.

Πού και πού, εμφανίζεται κάποιος μέσα στο κοινό που διαμαρτύρεται, που δεν του αρέσει αυτό που βλέπει. Όμως, οι υπόλοιποι «θεατές» τον χλευάζουν, τον βρίζουν, κι έτσι αυτός δεν ξαναμιλάει. Μια και ουσιαστικά οι «θεατές» δεν έχουν διαφορές μεταξύ τους, όποιος εκφράζει μια διαφορετική άποψη θεωρείται ύποπτος. Και, αν συνεχίσει να εκφράζει αυτήν την άποψη, κινδυνεύει να βρεθεί κι αυτός στην αρένα.

Αντίθετα με τους «θεατές», που γενικά δε διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και τα βρίσκουν πάντα, τα «θεάματα» του τσίρκου δε συμφωνούν ποτέ μεταξύ τους. Βρίσκονται σε συνεχή διαμάχη. Οι ακροβάτες πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι απ’όλους, ακόμα και από τον «διευθυντή», τα λιοντάρια θέλουν να κατασπαράξουν όποιον διαφωνεί μαζί τους, τα δελφίνια υπερηφανεύονται ότι είναι πιο έξυπνα και δε μιλάνε σε κανέναν, ενώ οι κλόουν γκρινιάζουν ότι οι άλλοι τα παίρνουν όλα στα σοβαρά και δεν τους καταλαβαίνει κανένας. Δηλαδή, είτε δεν υπάρχει καμία επικοινωνία μεταξύ των «θεαμάτων», είτε, όταν υπάρχει, καταλήγει πάντα σε άγρια διαμάχη.

Η μόνη περίπτωση στην οποία όλοι συμφωνούν είναι όταν το τσίρκο δεν τηρεί τις υποχρεώσεις του απέναντί τους. Τότε, αποφασίζουν όλα μαζί ότι αυτό είναι άδικο και συμφωνούν να κάνουν κάτι γι’αυτό. Όμως, και πάλι διαφωνούν: Άλλοι θέλουν να επιτεθούν στον «διευθυντή» και να πάρουν αυτοί τη θέση του. Άλλοι υποστηρίζουν ότι αυτό θα ήταν βλακώδες και προτείνουν απεργία. Άλλοι αντιτείνουν ότι πρέπει να φτιάξουν μια επιτροπή, που θα μιλήσει με τον «διευθυντή» για να επιλυθεί το πρόβλημα. Κάποιοι βρίσκουν καλές όλες τις ιδέες, αλλά φοβούνται να συμμετάσχουν, γιστί φοβούνται τους «θηριοδαμαστές». Τελικά, ο καθένας κάνει τα δικά του, χωρίς οργάνωση, με αποτέλεσμα οι «θηριοδαμαστές» να τους επαναφέρουν εύκολα στην τάξη.

Όμως, τώρα τελευταία τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Γιατί όχι μόνο έχουν λιγοστέψει οι «θεατές», αλλά και αυτοί που έχουν απομείνει δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν πια για να πάνε στο τσίρκο. Πρέπει κι αυτοί να ασχοληθούν με τον εαυτό τους, δεν μπορούν να χάνουν το χρόνο τους με ένα τσούρμο ζώα.

Ο «διευθυντής» του τσίρκου ήταν σαφής: Μικρότερες μερίδες φαγητού, μειωμένοι μισθοί, περισσότερες παραστάσεις. Αλλά δεν ανησυχεί, γιατί ξέρει ότι αυτοί οι βλάκες δεν πρόκειται ποτέ να οργανωθούν.

Τι θα γίνει, όμως, όταν το φαγητό στερέψει; Τι θα γίνει όταν τα λεφτά τελειώσουν οριστικά; Τότε, θα υπάρχει μόνο μία τροφή. Κι αυτή θα είναι οι θεατές. Με πρώτα τα λιοντάρια, τις τίγρεις και τις αρκούδες, τα ζώα θα αρχίσουν να επιτίθενται στους θεατές. Μπροστά στον βέβαιο θάνατο, οι θηριοδαμαστές δεν θα τα τρομάζουν πια. Θα κατασπαραχτούν κι αυτοί.

Από πίσω τους, τα πιο αδύναμα ζώα θα τρώνε ό,τι αφήνουν να μεγαλύτερα ζώα. Και, πιο πίσω, οι άνθρωποι θα ξεγυμνώνουν τα πτώματα από ό,τι πολύτιμο είχαν. Μόνο τότε θα συνειδητοποιήσουν τα μέλη του τσίρκου ότι δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, αλλά αντίθετα έχουν διαφορετικές ανάγκες ο καθένας, που μπορούν να καλύψουν αν συνεργαστούν.

Αναπόφευκτα, το τσίρκο θα κλείσει. Και τότε, όλα τα «θεάματα» του τσίρκου θα είναι ελεύθερα. Εντελώς ελεύθερα. Και θα θυμούνται πολύ καλά τους «θεατές» που τα είχαν βασανίσει κάποτε. Τα «θεάματα» θα γίνουν θηρευτές και οι «θεατές» θα γίνουν θηράματα. Οι ρόλοι θα αντιστραφούν.

Οι νέοι θηρευτές θα αποδειχθούν εξίσου βίαιοι και σαδιστές με τους παλιούς «θεατές». Και δε θα ζήσουν αυτοί καλά, ούτε κι εμείς καλύτερα. Γιατί καμία ιστορία που ξεκινάει με βία και καταπίεση δεν τελειώνει με happy end. Τελειώνει όπως άρχισε: Με βία και καταπίεση. Κι αυτή είναι, λίγο-πολύ, και η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών. Μια ιστορία με πολύ αίμα και αμέτρητες αλυσίδες.

Καλωσορίσατε στο τσίρκο μας. Εϊμαστε βέβαιοι πως θα περάσετε αξέχαστα.